همونطور که بخش قبلی (برنامههای غیرمتمرکز – بخش اول) اشاره کردیم، برنامههای غیرمتمرکز معمولاً برای اموری مثل انتقال پول (کریپتو ارز)، ساماندهی قراردادهای هوش مصنوعی (معروف به قراردادهای هوش مصنوعی توزیعی یا DApps)، ساماندهی امور امنیتی و تأمین، انتخابات الکترونیکی و سیستمهای ردیابی و مدیریت اطلاعات (مثل ثبت اطلاعات در بلاکچین) استفاده میشن.
توی این بخش به ادامه توضیحاتمون درمورد برنامههای غیرمتمرکز میپردازیم؛ ممنون که تا پایان این مطلب همراهمون هستین.
تأثیرگذاری روی جهان
برنامههای غیرمتمرکز (DApps) تأثیر قابلتوجهی روی موضوعات جهانی دارن و میشه به روشهای مختلفی به بهبود و تغییر این موضوعات کمک کنن. باهم تأثیرات مهمی که DApps ممکنه روی موضوعات جهانی داشته باشن و بررسی میکنیم:
-
مالی و اقتصاد جهانی:
برنامههای مالی غیرمتمرکز (DeFi) میتونن به کاهش وابستگی به نظامهای مالی متمرکز و تغییرات ناپایدار تو اقتصاد کمک کنن. اونا این امکان و فراهم میکنن که افراد، بدون نیاز به بانکها و مؤسسات مالی متمرکز به امور مالی خود ادامه بدن.
-
ساماندهی زنجیره تأمین:
DApps میتونن تو بهبود شفافیت و اصالت تو زنجیره تأمین کمک کنن. این باعث میشه اطلاعات مرتبط با محصولات (مثل معدنهای کانی، مواد غذایی، داروها) به طور دقیق و قابلاعتماد به اشتراک گذاشته بشن.
-
حقوق بشر و دسترسی به خدمات:
DApps میتونن تو بهبود دسترسی به خدمات اساسی مثل امور مالی، ارتباطات و امور بهداشتی تو مناطق زیرتوسعهای کمک کنن که امکان ارتباط افراد با بانکها یا شبکههای ارتباطی سنتی به خدمات اساسی رو برای افراد ایجاد میکنه.
-
مبارزه با فساد:
شفافیت بلاکچین و قراردادهای هوش مصنوعی توزیعی میتونن تو مبارزه با فساد و سوءاستفادههای مالی کمک کنن؛ بنابراین تراکنشها و معاملات بهصورت علنی و قابلبررسی هستن.
-
محیط زیست:
DApps میتونن تو مدیریت مؤثر منابع طبیعی و پایداری محیطزیست کمک کنن و از طریق دسترسی به اطلاعات و مدیریت زنجیره تأمین محصولات مثل مواد غذایی و مواد خام، میتونن تغییرات تو زمینههای محیطزیست رو نظارت و ترکیب کنن.
-
سلامت و پزشکی:
DApps میتونن تو ثبت و مدیریت دادههای پزشکی، تاریخچههای بیماری و دسترسی به خدمات بهداشتی کمک کنن. این امکان رو فراهم میکنه تا اطلاعات پزشکی افراد بدون نیاز به واسطههای متمرکز در دسترس باشن.
-
تعاملات بینالمللی:
DApps و بلاکچین بهعنوان یه تکنولوژی بینالمللی میتونن تو تسهیل تعاملات بینالمللی و تبادلات تجاری بهبودهای مهمی ایجاد کنن و این باعث میشه تا تراکنشهای بینالمللی سریعتر و ارزانتر انجام بشه.
-
تغییرات اجتماعی و فرهنگی:
DApps میتونن تو تغییرات اجتماعی و فرهنگی کمک کنن. برای مثال، بازیهای توزیعی روی بلاکچین ممکنه به ایجاد فرهنگهای متفاوت و تعاملات اجتماعی جدید منجر بشه.
تأثیرات زیاد DApps بستگی به توسعه و استفادههای آیندهی اونا داره.
بهبود حقوق مالکیت دادهها
DApps و تکنولوژی بلاکچین میتونن بهبود حقوق مالکیت دادهها رو فراهم کنن. در حال حاضر، تو اکثر موارد، دادهها توسط شرکتها و سرویسهای آنلاین ذخیره و مدیریت میشن و کاربرها اغلب کنترل کمی روی دادههای خودشون دارن؛ اما با استفاده از تکنولوژی بلاکچین و DApps، این موضوع اصلاح شده.
امکان مالکیت دادههای شخصی: تکنولوژی بلاکچین به افراد امکان مالکیت کامل روی دادههای شخصی خودشون و میده. این به افراد اجازه میده تا دادههاشون و بهصورت امن ذخیره کنن و کنترل دقیقتری روی دسترسی به اونا داشته باشن.
حفظ حریم شخصی: DApps میتونن به افراد کمک کنن تا حریم شخصیشون و حفظ کنن. اطلاعات شخصی توسط قراردادهای هوش مصنوعی توزیعی (Smart Contracts) محافظت میشن و دسترسی به این اطلاعات تنها با اجازهی مالک امکانپذیر میشه.
شفافیت: برنامههای غیرمتمرکز معمولاً بهصورت شفاف عمل میکنن و تمام تراکنشها و تغییرات تو دادهها بهصورت علنی تو بلاکچین ثبت میشن. این به کاهش تقلب و تغییرات غیرمجاز تو دادهها کمک میکنه.
تعامل بین اشیاء (IoT): با استفاده از بلاکچین و DApps، اشیاء مختلف میشه بهصورت امن و دقیق دادهها رو با همدیگه تبادل و دسترسی به دادههای مرتبط با IoT رو کنترل کرد.
امکان معامله دادهها: افراد و شرکتها میتونن دادههای خودشون و به دیگران بفروشن یا با دیگران تبادل کنن و از این طریق درآمدزایی کنن. این امکان به کاربران امکان مالکیت اقتصادی روی دادهها رو میده.
مقابله با سوءاستفاده از دادهها: با استفاده از دادههای رمزگذاری شده و قراردادهای هوش مصنوعی توزیعی، میشه در مقابله با سوءاستفاده از دادهها و نفوذهای سایبری مؤثرتر عمل کرد.
استفاده از دادهها در تحقیقات علمی: اطلاعات جمعآوری شده توسط DApps و ذخیره شده تو بلاکچین میتونه به تحقیقات علمی و پزشکی کمک کنه. این کار باعث میشه تا توی توسعه داروها، تحقیقات پزشکی، و تحقیقات علمی مفید صورت بگیره.
یکپارچگی اینترنت اشیا (IoT)
یکپارچگی اینترنت اشیا (IoT) به ارتباط و تعامل بین اشیاء مختلف و دستگاههای متصل به اینترنت اشاره داره تا بهبود کارایی و امکانات اینترنت اشیا فراهم بشه. این یکپارچگی تو زمینههای مختلف بهبود ایجاد میکنه.
یکپارچگی IoT به اشیاء اجازه میده که اطلاعات و دادهها رو به طور مستقیم با همدیگه تبادل کرد و بهاینترتیب، دستگاهها میتونن به طور هوشمندانه از دادههای تولیدی دستگاههای دیگه برای انجام وظایفشون استفاده کنن.
این یکپارچگی ویژگیهایی رو ایجاد می کنه که از جملهی اونا می شه به:
- تصمیمگیری خودکار و کاهش نیاز به مداخله انسانی
- کاهش اتلاف منابع و بهرهوری بالاتر در مصرف منابع مختلف مثل انرژی، آب و…
- افزایش امنیت و امکان شناسایی و پاسخ به تهدیدات امنیتی سریعتر و کارآمدتر
- ارتقای خدمات از طریق سیستمهای مانیتورینگ و پیشبینی عیبهای دستگاهها، خدمات بهداشتی و پزشکی، خدمات حملونقل هوشمند و…
- توسعه شهرهای هوشمند با مدیریت بهتر ترافیک، مصرف انرژی، مدیریت زباله، و ارائه خدمات شهری بهتر و…
- استفاده در صنایع مختلف مثل صنعت، کشاورزی، بهداشت، حملونقل و…
این یکپارچگی IoT امکانات جدیدی رو به اشیاء و دستگاههای متصل به اینترنت ارائه میده و به بهبود کارایی و امکانات اینترنت اشیا کمک میکنه و توسعه فناوریهای جدید و فرصتهای کسبوکار رو ایجاد میکنه.
نحوه دسترسی به برنامههای غیرمتمرکز
دسترسی برنامههای غیرمتمرکز (DApps) اغلب بهوسیله ایجاد یه کیف پول دیجیتال (Digital Wallet) و استفاده از اون بهعنوان وسیلهای برای اجرای تراکنشها و تعامل با DApps امکانپذیره.
-
ساخت کیف پول دیجیتال:
اول باید یه کیف پول دیجیتال بسازید. کیف پول دیجیتال یه نرمافزار یا سختافزاره که به شما اجازه میده تا داراییهای رمزنگاری شده خودتون و مدیریت کنید. معمولاً کیف پولهای متنوعی وجود دارن که برای ذخیره انواع مختلف رمزارزها و توکنها مناسبن. از معروفترین کیف پولها میتونیم به MetaMask، Trust Wallet و Ledger Nano S اشاره کنیم.
-
خرید یا معامله با رمزارز:
بعد از ساختن کیف پول، باید رمزارزی که قصد دارید ازش استفاده کنید رو تهیه کنین. این رمزارز ممکنه بیتکوین (Bitcoin) یا اتریوم (Ethereum) باشه. برای اینکار میتونید به یه صرافی دیجیتال (Cryptocurrency Exchange) مراجعه کنید و رمزارز موردنظر خود و بخرید.
-
معامله با DApps:
با داشتن کیف پول و رمزارز، میتونید به DApps دسترسی پیدا کنید. برای این کار باید مراحل زیر رو انجام بدید:
به DApp مورد نظرتون مراجعه کنید (معمولاً DAppها دارای وبسایتها و یا اپلیکیشنهای موبایل هستن).
وارد حساب کاربریتون بشید یا یه حساب کاربری بسازید (آگه لازم باشه).
از کیف پول دیجیتالتون استفاده کنید تا تراکنشها رو انجام بدین. این تراکنشها معمولاً شامل انتقال رمزارز به DApp و انجام عملیات مشخصی توی اون DApp میشن.
-
تراکنش و امنیت:
تراکنشهای انجام شده تو DAppها به وسیلهی کیف پول دیجیتال امضا میشن و امنیشون توسط شبکهی بلاکچین تضمین میشه. این به معنای اینهکه تراکنشهای شما خیلی امن و تغییرناپذیر هستن.
-
خروج از DApps و مدیریت کیف پول:
بعد از انجام تراکنشها و تعامل با DApp ها، میتونید از DApp خارج بشید و به مدیریت کیف پول دیجیتالتون برگردین و تراکنشها و موجودیهای خودتون و مشاهده و مدیریت کنین.
مهمترین نکته اینهکه موقع استفاده از DApp ها، مطمئن بشید که از منابع معتبر و ایمن برای دانلود کیف پول و دسترسی به DAppها استفاده میکنید. در کنار این موضوع به مراقبت از اطلاعات و کلیدهای خصوصی کیف پولتون هم توجه کنید، چون این اطلاعات خیلی حساسن و اگر دست بقیه بیافتن، ممکنه دسترسی به اموال شما رو امکانپذیر کنن.
مزایا و معایب Dapp
برنامههای غیرمتمرکز دارای مزایا و معایبی هم هستن که اینجا به چند مورد شون اشاره میکنیم:
مزایا:
- امنیت: DAppها بر اساس تکنولوژی بلاکچین عمل میکنن که به طور عمده امنیت دادهها و تراکنشها رو افزایش میده. تراکنشها تو بلاکچین به روش رمزنگاری شده ثبت میشن که تقلب و تغییر غیرمجاز و کاهش میده.
- شفافیت: تمام تراکنشها تو بلاکچین بهصورت علنی قابلمشاهده هستن. این شفافیت بالا تو عملکرد DAppها مشکلات و تغییرات رو بهسرعت شناسایی میکنه.
- غیرمتمرکزی بودن: DAppها بدون نیاز به میانجیها یا واسطهای مرکزی عمل میکنن و این یعنی وابستگی به سازمانها یا شرکتهای مرکزی کم میشه و استقلال کاربرانه بالا میره.
- کنترل دادهها: با DApp ها، کاربرها داراییها و دادههای خودشون و بهصورت کامل کنترل میکنن. این به افراد اجازه میده تا به طور دقیقتری روی دادههای خودشون نظارت داشته باشن.
- بدون محدودیت مکانی: DAppها به کاربرها امکان دسترسی از هر مکانی که اینترنت دارن رو میده. این به معنای آینه که شما میتونید از هر جای جهان به DAppها دسترسی داشته باشید.
معایب:
- کارایی: بعضی از DAppها ممکنه به دلیل استفاده از بلاکچینها و قراردادهای هوش مصنوعی توزیعی (Smart Contracts) کندتر از سیستمهای مرکزی باشن که این ممکنه کارایی رو کاهش بده.
- هزینهها: انجام تراکنشها تو بلاکچین ممکنه هزینههایی رو به دلیل پرداخت کارمزد به کنشگران شبکه داشته باشه. این مسئله ممکنه برای تراکنشهای کوچک معضل باشه.
- پشتیبانی محدود: به دلیل ماهیت جدید DAppها و تکنولوژی بلاکچین، پشتیبانی ممکنه محدود باشه و یکسری مشکلات فنی برای کاربرها ایجاد کنه.
- حریم شخصی: هر تراکنش و اطلاعاتی تو بلاکچین ثبت میشه و بهصورت علنی قابل مشاهدهست؛ این ممکنه مسئلهی حریم شخصی رو برای بعضیا به چالش بکشه.
- پذیرش محدود: در حال حاضر، تعداد کمی از سرویسها و کسبوکارها، DAppها رو بهعنوان گزینههای پرداخت و تعامل قبول میکنن. این ممکنه تو روند پذیرش و گسترش DApps تأثیر منفی داشته باشه.
باید دونست که DApps دارای قابلیتها و چالشهای خاص خودشونن و انتخاب استفاده از اونها بستگی به نیازها و مهارتهای شخصی داره.
آیندهی برنامههای غیرمتمرکز
وضعیت فعلی و آینده برنامههای غیرمتمرکز (DApps) به دلیل توسعه سریع تکنولوژی بلاکچین و اینترنت اشیاء (IoT) بسیار پویا و پیچیدهست. بلاکچین توسط شرکتها، توسعهدهندهها مستقل و حتی دولتها درحالتوسعه و بهبوده بیتکوین و اتریوم بهعنوان دو بلاکچین پراستفاده در حال حاضر به رشد خود ادامه میده.
از طرفی تعداد برنامههای غیرمتمرکز در حال افزایشه؛ از اپلیکیشنهای مالی مثل DeFi (مالیات غیرمتمرکز) گرفته تا بازیهای آنلاین و برنامههای مدیریت داده، این برنامهها در حال جذب توجه کاربرها هستن.
در کنار اون با افزایش توجه به برنامههای غیرمتمرکز، شاخص مشکلات امنیتی هم بالاتر رفته؛ حوادث هک و سرقت از سایتهای DeFi و Dapp ها، اتفاقات متداولی شدن که هشدار نیاز به بهبود امنیت میده.
بااینهمه باید به چند چشمانداز از آیندهی برنامههای غیرمتمرکز اشاره کنیم:
- استفاده گستردهتر: با توسعهی بیشتر زیرساختهای بلاکچین، انتظار میره که DAppها تو صنایع مختلفی مثل اقتصادی، حملونقل، مدیریت دادهها، سلامت و غیره به کار گرفته بشن.
- توسعه معماری بیشتر: توسعهدهندهها در حال کار روی معماریهای بلاکچین جدیدی هستن که امکانات بهتری برای ایجاد DAppها ارائه میده. این شامل معماریهای مبتنی به زنجیرههای کناری (Sidechains) و رزومهها (Rollups) میشه.
- استانداردهای آینده: استفاده از استانداردهای جدید و بهبودیافته برای تعریف و ایجاد Dapp ها، امکانات جدیدی رو در اختیار توسعهدهندهها میذاره. این استانداردها میتونن به تبادل اطلاعات و تعامل بین DAppها کمک کنن.
- رشد DeFi: فرانتاند مالی غیرمتمرکز (DeFi) بهسرعت در حال رشده و احتمالاً در آینده توسعه و گسترش بیشتری هم داشته باشه که شامل سرویسهای امور مالی مثل وامدهی، تجارت و تجارت تجزیهوتحلیل توکنها میشه.
- ارتقای امنیت: با توسعهی تکنولوژیهای امنیتی جدید و مفهومهای امنیتی مبتنی به هوش مصنوعی، امنیت DAppها ارتقا پیدا میکنن و مشکلات هک، کمتر میشه.
- تعامل بیشتر با IoT: اینترنت اشیاء (IoT) به توسعهی DAppها و تعاملشون با دستگاههای متصل به اینترنت، ایجاد فرصتهای جدیدی رو میده.
درکل باید بهصراحت گفت که برنامههای غیرمتمرکز (DApps) بهعنوان یه مفهوم نوآورانه تو دنیای فناوری و بلاکچین ظاهرشدن و در مسیر رشد برای بهبود عملکرد سیستمها دارن شیب خوبی رو تجربه میکنن. باید منتظر بود و دید که آیندهی نزدیک این نوآوری قراره چه تحولاتی رو توی زندگی ما ایجاد کنه.
ممنون که تا پایان این مطلب همراهمون بودین.